Η Ελλάδα είναι πραγματικά η μόνη χώρα που, σε οργανωτικό
επίπεδο τουλάχιστον, αντιμετώπισε τους Παραολυμπιακούς Αγώνες ως ισάξιο γεγονός
με τους Ολυμπιακούς. Είναι ενδεικτικό ότι για πρώτη φορά, οι Παραολυμπιακοί
Αγώνες διοργανώνονται από την ίδια Οργανωτική Επιτροπή, ύστερα από συμφωνία της
ΔΟΕ με τη Διεθνή Παραολυμπιακή Επιτροπή. Επομένως ως προς το τυπικό τμήμα της
υπόθεσης, μπορούμε ήδη να ισχυριστούμε, ότι σαν χώρα έχουμε ήδη κάνει το «κάτι»
παραπάνω. Δυστυχώς όμως, δεν νομίζω ότι δικαιούμαστε να ισχυριστούμε το ίδιο και
ως προς το ουσιαστικό τμήμα. Η Παραολυμπιάδα είναι η μεγάλη μας ευκαιρία - που
έστω και αυτή την τελευταία στιγμή - δεν θα πρέπει να την αφήσουμε να χαθεί, για
να γίνει η Ελλάδα μια χώρα φιλική προς τα Άτομα Με Αναπηρία.
Η προβληματική αντιμετώπιση που έχουν τα Άτομα Με Αναπηρίες
στην Ελλάδα, εντοπίζεται σε δύο βασικά επίπεδα: το ένα επίπεδο αφορά (φυσικά)
τις υποδομές και το άλλο αφορά την ευρύτερη στάση της κοινής γνώμης και τη
γενική νοοτροπία ως προς τα Άτομα Με Αναπηρίες στην Ελλάδα. Ως προς το πρώτο,
είναι γνωστό σε όλους μας ότι υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις υποδομών, οι οποίες
δυσκολεύουν την πρόσβαση των δημοσίων χώρων από τα Άτομα Με Αναπηρίες. Η
Παραολυμπιάδα αποτέλεσε την ευκαιρία ως προς αυτό το σημείο, για να αυξηθούν οι
υποδομές πρόσβασης - αλλά μόνο στις Ολυμπιακές πόλεις. Σα να λέμε δηλαδή, ότι
επικράτησε για άλλη μια φορά, η νοοτροπία του «αναγκαστικού έργου»: το κάναμε,
γιατί είμαστε αναγκασμένοι να το κάνουμε. Έστω κι έτσι πάντως, είναι ένα κέρδος
σημαντικό. Το δεύτερο όμως επίπεδο - αυτό της γενικής νοοτροπίας αντιμετώπισης
της Αναπηρίας στην Ελλάδα - είναι κατά τη γνώμη μου το σημαντικότερο όλων.
Η αντιμετώπιση των Ατόμων Με Αναπηρίες στη χώρα μας, υπήρξε
πάντα ένα πρόβλημα που όλοι προτιμούσαμε να το «κρύβουμε κάτω από το χαλί»,
κάνοντας πως δεν υπάρχει. Όμως, υπήρχαν πάντα αυτοκίνητα παρκαρισμένα στις
ειδικές ράμπες των πεζοδρομίων αχρηστεύοντας ουσιαστικά τη λειτουργία τους.
Υπήρχαν πάντα δημόσιες υπηρεσίες με ατέλειωτες σκάλες χωρίς ασανσέρ. Υπήρχαν
πάντα μέσα μαζικής μεταφοράς τα οποία ήταν αδύνατον να χρησιμοποιηθούν από
Αναπήρους. Υπήρχαν πάντα άνθρωποι οι οποίοι δεν σέβονταν τις ειδικές θέσεις των
αναπηρικών οχημάτων. Υπήρχαν πάντα πολίτες οι οποίοι θεωρούσαν αδιανόητο, να
δεχθούν την κατασκευή μιας μικρής ράμπας δίπλα από τη σκάλα της κεντρικής
εισόδου της πολυκατοικίας τους, για να εξυπηρετηθεί ο κινούμενος με αναπηρικό
αμαξίδιο γείτονάς τους.
Εδώ όμως θα ήθελα να κάνω και μια άλλη μεγάλη παραδοχή - η
οποία μάλιστα εμπεριέχει και ένα στοιχείο ειρωνείας: όλο αυτό το μακρό χρονικό
διάστημα της ολοκλήρωσης της κατασκευής των παντοειδών έργων (ειδικά στην
Αθήνα), η καθημερινή ζωή των Ατόμων Με Αναπηρίες έγινε πολλαπλάσια δυσκολότερη.
Ελάχιστες μόνο ήταν οι φορές που οι κατασκευαστικές εταιρείες προέβλεπαν
εναλλακτικές διόδους πρόσβασης για τα Άτομα Με Αναπηρίες στους δημόσιους χώρους
των εργασιών τους. Πολλά δε από τα έργα αυτά, θα χρησιμοποιηθούν φυσικά και για
τους Παραολυμπιακούς Αγώνες. Ακριβώς λοιπόν για την κατασκευή πολλών από αυτών
των έργων, η ζωή των συμπολιτών μας με Αναπηρία, έγινε το προηγούμενο διάστημα
τρομερά δύσκολη. Και δεν εννοώ την απλή γκρίνια όλων μας από τα έργα. Όταν είσαι
αρτιμελής, θα ταλαιπωρηθείς ίσως αλλά θα βρεις κάποια δίοδο. Όταν κινείσαι όμως
με αναπηρικό αμαξίδιο, χρειάζεσαι μια δίοδο που να έχει προβλεφθεί ειδικά για το
σκοπό αυτό, ούτως ώστε να έχει τις κατάλληλες διαστάσεις και την κατάλληλη
επιφάνεια. Αλλιώς, τίποτε. Είναι εύκολο να θεωρούμε δεδομένα πολλά πράγματα στην
καθημερινότητά μας, τα οποία κάθε άλλο παρά δεδομένα είναι για τους συμπολίτες
μας με Αναπηρίες.
Πιστεύω ότι το πιο άγονο και αναποτελεσματικό που θα μπορούσε
να γίνει τη στιγμή αυτή πάνω στη συγκεκριμένη συζήτηση, είναι το να μεταφερθεί ο
προβληματισμός στο «ποια κυβέρνηση φταιει». Η λογική του «φταιτε εσείς» και του
«φταιμε εμείς», μόνο ως άλλοθι μπορεί να λειτουργήσει, για να μη γίνει απολύτως
τίποτε, ακόμη μια φορά. Η ουσία είναι ότι μπροστά μας έχουμε μια μοναδική
ευκαιρία, την οποία οφείλουμε να εκμεταλλευθούμε στην κατεύθυνση της αλλαγής
νοοτροπίας, απέναντι στους συμπολίτες μας με Αναπηρίες. Έχουμε μια μοναδική
ευκαιρία, να έρθουμε σε επαφή με ανθρώπους οι οποίοι, πραγματικά μπορούν να μας
διδάξουν τι σημαίνει «δύναμη ψυχής» και «ανθρώπινη θέληση». Έχουμε μια μοναδική
ευκαιρία, να δούμε τι πραγματικά σημαίνει υπέρβαση των δυνατοτήτων και
μαχητικότητα. Έχουμε μια ευκαιρία τέλος, να καταλάβουμε πόσο μικροί και
ασήμαντοι είμαστε, μπροστά σε αυτούς τους πραγματικά Μεγαλειώδεις Συνανθρώπους
μας.
Μπορεί όλα αυτά ίσως να ακούγονται λυρικά και υπερβολικά, όμως είναι η ουσία
του θέματος. Οι Παραολυμπιακοί Αγώνες, μπορούν και πρέπει να είναι εκείνο το
«θετικό σοκ» που χρειαζόμαστε όλοι μας, ειδικά εδώ στην Ελλάδα, για να
αποβάλουμε την αμηχανία με την οποία αντιμετωπίζουμε το θέμα της Αναπηρίας.
Εμπλοκή όλων μας λοιπόν με τους Παραολυμπιακούς Αγώνες, στο μεγαλύτερο δυνατό
βαθμό και αύξηση της επικοινωνίας και της προβολής τους από τα ΜΜΕ. Γιατί η
μεγαλύτερη επιτυχία των Παραολυμπιακών Αγώνων, δεν θα είναι σε θέση να φανεί και
να αποτιμηθεί άμεσα. Αντιθέτως θα φανεί μακροπρόθεσμα και οι πιο αρμόδιοι κριτές
της επιτυχίας αυτής, θα είναι οι ίδιοι οι συμπολίτες μας με Αναπηρίες. Το «χρυσό
μετάλλιο» των Παραολυμπιακών θα έχει κερδηθεί, εάν στο άμεσο μέλλον η στάση όλων
μας και η καθημερινότητά τους, βελτιωθούν στο μέγιστο δυνατό
βαθμό.