Προς τους κ.κ. Υπουργούς Οικονομικών, Εσωτερικών, Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
ΘΕΜΑ: «Έλεγχος και κυρώσεις για την παράνομη ανάθεση δαπανών από το Δημόσιο, τον Ο.Τ.Α. και άλλα νομικά πρόσωπα»
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του σχετικά με την άσκηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων, το Ελεγκτικό Συνέδριο διαπιστώνει την τυπική νομιμότητα και ερευνά τη νομιμότητα των δαπανών μετά την εκτέλεση των σχετικών συμβάσεων, υπηρεσιών, έργων ή προμηθειών. Έσχατο όριο της έρευνας είναι η έκδοση δικαστικής απόφασης για τη βασιμότητα της απαίτησης του φερόμενου ως πιστωτή του Δημοσίου, Ο.Τ.Α. ή Ν.Π.Δ.Δ..
Σύμφωνα με απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η απόφαση δικαστηρίου για την έκδοση προσωρινής διαταγής πληρωμής υπέρ του φερομένου ως δικαιούχου δαπάνης σε βάρος του Δημοσίου, Ο.Τ.Α. ή Ν.Π.Δ.Δ. εξομοιώνεται με δικαστική απόφαση και παράγει δεδικασμένο. Ως εκ τούτου το Ελεγκτικό Συνέδριο υποχρεώνεται να συμμορφωθεί με την απόφαση αυτή και να θεωρήσει το χρηματικό ένταλμα που εκδίδεται υπέρ του αιτηθέντος την έκδοση διαταγής πληρωμής. Παρά το δικαίωμα που δίνεται στην Οικονομική Επιτροπή ή το Δημοτικό Συμβούλιο ενός Ο.Τ.Α. να ασκήσει ανακοπή κατά μιας δικαστικής απόφασης διαταγής πληρωμής, έχει παρατηρηθεί σε πλείστες περιπτώσεις ανά τη χώρα ότι τα παραπάνω όργανα δεν ασκούν ή παραιτούνται του δικαιώματος αυτού, αποδεχόμενες την καταβολή δαπάνης για σειρά συμβάσεων υπηρεσιών, προμηθειών ή έργων οι οποίες προηγουμένως είχαν κριθεί παράνομες από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Η πρακτική αυτή ακυρώνει αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον τυπικό και ουσιαστικό έλεγχο των δαπανών των Ο.Τ.Α., που μεταξύ άλλων αποσκοπεί στη διακρίβωση πιθανής παράβασης των αρχών της χρηστής δημόσιας διαχείρισης και πρόκλησης βλάβης στο δημόσιο συμφέρον.
Από την άλλη, ο εντοπισμός και η αναφορά περιπτώσεων κατά τις οποίες επέρχεται ζημία σε βάρος του Δημοσίου από δόλο ή βαρεία αμέλεια υπαλλήλων, επαφίεται, όπως προκύπτει από εγκύκλιο του Υφ. Οικονομικών (Β4ΓΑΗ-1Β2, 28-8-2012), στη διακριτική ευχέρεια των ιδίων των Υπηρεσιών που είναι αρμόδιες για την εκκαθάριση και εντολή πληρωμής δημόσιων και άλλων δαπανών! Όπως αναμενόταν, η διαδικασία αυτή έχει παραγάγει μηδενικό αποτέλεσμα καθώς έως σήμερα ουδεμία περίπτωση έχει διαβιβαστεί από τις αρμόδιες Υπηρεσίες στον Γενικό Επίτροπο Επικρατείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Κατόπιν τούτων ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:
- Εάν γνωρίζουν τη συστηματική πρακτική αποφάσεων των οργάνων Ο.Τ.Α. περί μη άσκησης ανακοπής των διαταγών πληρωμής δαπανών για συμβάσεις που έχει διαπιστωθεί ότι αντιβαίνουν τις αρχές της χρηστής δημόσιας διοίκησης και επιφέρουν ζημία εις βάρος του Δημοσίου,
- Εάν προτίθενται να προβούν σε νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα προβλέπονται σοβαρές κυρώσεις για τους υπαίτιους παράνομης ανάθεσης και πληρωμής δαπανών του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων.
